رایانش ابری (Cloud Computing) چیست؟
رایانش ابری (Cloud Computing) چیست؟
رایانش ابری (Cloud Computing) مدلی است که برحسب تقاضای شبکه،دسترسی آسان و فراگیر به مجموعه عظیمی از منابع محاسباتی قابل تنظیم همانند شبکه ها،سرورها،فضای ذخیره سازی، برنامه های کاربردی و سرویس ها را به سرعت و بدون دخالت سرویس دهنده به راحتی ممکن می سازد.
روش کار رایانش ابری چگونه است؟
برای رایانش ابری، بخشهای مختلفی همچون میانافزار، منابع ابری مختلف و غیره وجود دارند.رایانش ابری منابعی همچون سرورها، پایگاههای داده و غیره توسط ارائهدهندگان انجام میشوند. اما فقط اجزای اصلی مرتبط با روش کار رایانش ابری مورد بررسی قرار خواهند گرفت. چند مورد اصلی این ساختار به شرح زیر است:
- لایۀ سمت کاربر (Front-end)
- لایۀ سمت سرور (Back-end)
- تحویل به روش ابری
- شبکه
لایۀ سمت کاربر (Front-end)
این قسمتِ به رایانه، موبایل و دیگر برنامههای کاربردی مورد نیاز کاربر برای دسترسی به سیستم رایانش ابری، مربوط میشود. اغلب موارد این برنامه کاربردی توسط یک مرورگر وب انجام میشود.. با توجه به اینکه سیستمهای دیگری هستند که نیاز به برنامههای کاربردی بسیار خاصی دارند. مثل سرویسهایی مانند پست الکترونیکی مبتنی بر وب، از مرورگرهای وب فایرفاکس، اینترنت اکسپلورر یا دیگر مرورگرهای موجود استفاده میکنند.
لایۀ سمت سرور (Back-end)
دومین مؤلفۀ ساختاریِ این سیستم در بحثِ روش کار رایانش ابری این است،که به زیرساختِ رایانهای متعلق به ارائهدهندۀ این سرویس مانند رایانهها، سرورها،سیستمهای عامل و دستگاههای ذخیرهسازی اشاره میکند.تمام دادههای موجود در فضای ابر معمولاً بر روی دستگاههای ذخیرهسازی،ذخیره و درحالی که برنامههای نرمافزاری مبتنی بر فضای ابر، بر روی رایانهها اجرا میشوند.هر برنامۀ نرمافزاری یک سرور اختصاصی خواهد داشت،در حالی که یک سرور مرکزی نیز برای نظارت بر ترافیک و درخواستهای کاربران استفاده می شود. از این طریق اطمینان حاصل میشود که همه چیز به درستی پیش میرود.
تحویل مبتنی بر ابر (Cloud-based delivery)
خدمات ابری از طریق منابع نرمافزار قابل استفاده میباشد،که معمولاً به عنوان نرمافزار و یک سرویس (SaaS) شناخته میشوند.به دلیل وجود فناوریهایی همچون مجازیسازی (Virtualization) و ناظر ماشینهای مجازی (Hypervisors)،این امر امکانپذیر است که بسیاری از سرورهای مجازی در یک سرویس فیزیکی واحد وجود داشته باشند. این فناوریها دیگر شیوههای اشتراک منابع و خدمات یعنی زیرساخت به عنوان یک سرویس (IaaS) و بستر به عنوان یک سرویس (PaaS) را فراهم میکنند.
شبکه (Network)
شبکه به عنوان آخرین جزء رایانش ابری معرفی و در بحثِ روش کار،کلیدیترین قسمتِ یک ساختار ابری را تشکیل میدهد. اتصال دو بخش فوق را از طریق اینترنت یا اینترانت فراهم میکند.شبکه در رایانش ابری دو وظیفه مهم دارد:
- فعال کردن انتقالِ منابع اطلاعاتی به عنوان یک منبع مجازی واحد
- اتصال کاربران به این منابع اطلاعاتی صرفنظر از مکان
نمونه های از سرویسهای ابری:
اپلیکیشن های موبایل معمولا فایلهای پشتیبان خود را بر روی فضای ابری از جمله Dropbox و Google Drive و One Drive ذخیره میکنند. زیر ساخت ابری همان چیزی است که به سایت های بزرگی مانند Amazon و YouTube کمک میکند تا محتوای خود را به سرعت به کاربران تحویل دهند. بدون ابرها، شاید نیمی از اپلیکیشن های وب امروزی را نخواهیم داشت.
خدمات ایمیل مبتنی بر وب مانند Gmail وHotmail خدمات رایانش ابری را ارائه می دهند. کاربران میتوانند به ایمیل خود از هر کامپیوتر با یک مرورگر و اتصال به اینترنت بدون محدویت سخت افزاری دسترسی داشته باشند. ایمیل ها ، به جای اینکه به صورت محلی بر روی کامپیوتر سرویس گیرنده ذخیره شوند،در سرورهای Google و مایکروسافت هستند.
در طول چند سال گذشته رشد فوق العاده ای در رایانش ابری مشاهده شده ، که امروزه توسط بسیاری از برنامه های محبوب وب مورد استفاده قرار می گیرد. از جمله VOIP ، Skype، Google Voice و محیط های اجتماعی مانند Facebook, Twitter, LinkedIn .
دلیل انتخاب نام رایانش ابری:
رایانش ابری از ترکیب دو کلمه رایانش و ابر تشکیل شده است. ابر در اینجا از یک یا چند شبکه وسیع مانند اینترنت تشکیل شده است. کاربر از پشت صحنه آن چه در پی آن اتفاق میافتد، اطلاع دقیقی ندارد (مانند داخل ابر). در واقع (Cloud Computing) یک روش نوین پردازش است که در آن منابع قابل گسترش و اغلب مجازی شده، به صورت یک خدمت پردازشی و از طریق شبکههای ارتباطی مانند شبکههای محلی و اینترنت عرضه میشود. در نمودارهای شبکههای رایانهای نیز از شکل ابر برای نشان دادن شبکهی اینترنت استفاده میشود.
تاریخچه رایانش ابری:
پیدایش مفاهیم رایانش ابری به دهه ۱۹۶۰ بازمی گردد. جان مک کارتی اظهار داشت که رایانش ابری ممکن است روزی به عنوان یکی از صنایع همگانی سازماندهی شود. اما واژه هایی که در دهه ی ۱۹۶۰ استفاده شد هیچ کدام مفهوم امروزی ابر را نداشته و به صورت لفظی از آن به عنوان ”صنعت همگانی” استفاده می شد. واژه ی ابر در واقع برگرفته از صنعت تلفن است. به اینشکل که کمپانی های ارتباطات راه دور که تا دهه ۱۹۹۰ تنها خطوط نقطه به نقطهی اختصاصی ارائه میکردند.
رایانش ابری را میتوان به سه حالت تقسیم کرد:
محاسبه ابری راهی برای منتقل کردن منابع از راه دور میباشد. بر اساس نوع منابع به سه مدل تقسیم میشوند. نرم افزار به عنوان یک سرویس محصولات فانکشنال را به کاربران نهایی ارائه می دهد. زیرساخت ها به عنوان یک سرویس یک شبکه امن و فضای ذخیره سازی را برای مدیران سیستم ها فراهم می کنند. بسترهای نرم افزاری نیز به عنوان یک سرویس در جایی قرار گرفته اند که به سازندگان امکان ایجاد برنامه ها را داده و در عین حال برای آنها فضا می سازند.
مدل Software as a Service – SaaS
SaaS معروف ترین نوع رایانش ابری است. اپلیکیشن های آماده و کامل را از طریق اینترنت در اختیار کاربر قرار می دهد. در این نوع از رایانش ابری نیازی به بارگیری و نصب بر روی کامپیوترهای شخصی هر کاربر نیست و باعث صرفه جویی در وقت کارکنان فنی می شود. ابزارهای مدیریت مشتری Salesforce مانند Google Apps، QuickBooks، Dropbox، Zendesk و Slack از نمونه های مدل SaaS هستند. تعمیر، نگهداری و عیب یابی نیز تماما توسط ارائه دهنده این خدمات انجام می شود.
مدل Platform as a Service – PaaS
PaaS بلوک هایی را برای ساخت نرم افزار از جمله ابزارهای توسعه، کتابخانه های برنامه نویسی، سرورها، محیط های برنامه نویسی و کامپوننت های از پیش ساخته شده را برای کاربران فراهم می کند. با استفاده از یک پلتفرم مانند Salesforce منابع استاندارد سازی می شوند. به همین دلیل لازم نیست که هر بار که می خواهید یک برنامه بسازید دوباره تمامی کارها را انجام دهید. از مهمترین ویژگی های PaaS به عنوان یک سرویس مبتنی بر رایانش ابری می توان به امنیت، زیرساخت ها و ادغام داده ها به طوری که کاربران بتوانند به سرعت به داده ها دسترسی پیدا کنند اشاره کرد که هزینه آنها نیز در طی این کار کاهش پیدا می کند.
مدل Infrastructure as a Service – IaaS
IaaS را می توان بی پرده ترین نوع از سرویس های مبتنی بر رایانش ابری دانست. این نوع از سرویس ها برای سازمان هایی کاربرد دارد که می خواهند شخصی سازی های زیادی را انجام دهند. مهمترین مزیت IaaS ظرفیت اضافی آن است. در صورت تقاضا برای نیازهای بلند مدت یا کوتاه مدت برای کاربران قابل دسترسی است. با استفاده از IaaS شخص ثالث نقش میزبان زیرساخت هایی مانند سخت افزار، سرورها، فایروال ها و ظرفیت ذخیره سازی خواهد بود. با این حال کاربران معمولا سیستم عامل و اینترفیس دلخواه خود را خواهند داشت.
مزایای رایانش ابری:
با رایانش ابری محیط های نرم افزاری و خدماتی بر اساس روابط اشتراکی می باشند. کاربران به جای اینکه یک مجوز را خریداری کنند، ماهانه هزینه ای را می پردازند. نرم افزارها و پلتفرم ها توسط ارائه دهندگان مدیریت و به صورت مداوم به روز رسانی می شوند .رایانش ابری یک روش مناسب برای ارائه منابع محاسباتی و قابل کنترل از راه دور است. کاربران می توانند ازهر نقطه ای از راه دور به این اطلاعات دسترسی داشته باشند.
معایب رایانش ابری:
خرابی و عدم دسترسی به سرویس
سرویس دهندگان خدمات ابری هر روزه به تعداد زیادی کاربر خدمات ارائه میدهند. ممکن است در این راه با مشکلاتی همچون قطعی برق مواجه شوند. این عوامل میتوانند منجر به تعلیق موقت فرآیندهای کسبوکار کاربران شوند. علاوه بر این، اگر ارتباط اینترنتی کاربران آفلاین باشد، آنها قادر نخواهند بود که به هیچ یک از برنامههای کاربردی، سرور و اطلاعات خود در فضای ابر دسترسی پیدا کنند.
امنیت
یکی از مهم ترین معایب رایانش ابری امنیت است. ارائهدهندگان خدمات ابری بهترین استاندارهای امنیتی و گواهینامههای صنعتی را اجرا میکنند. اما ذخیرهسازی فایلها و اطلاعات مهم بر سرویسهای خارجی ارائهدهندگان، همیشه خطراتی را به همراه دارد. استفاده از فناوری رایانش ابری به این معنی است که کاربران، امکان دسترسی به اطلاعات مهم کسب و کار خود را برای تأمینکنندۀ خدمات ابری خود فراهم میکنند.
وابستگی به فروشنده
علیرغم اینکه ارائهدهندگان خدمات ابری به کاربران اطمینان میدهند که، فضای ابر برای استفاده و یکپارچهسازی انعطافپذیر خواهد بود، اما تعویض سرویسهای ابری چیزی است که هنوز کاملاً تکامل پیدا نکرده است. سازمانها ممکن است برای انتقال خدماتشان از یک فروشنده به فروشنده دیگر مشکل پیدا کنند. این در صورتی است که ممکن است انتقال میزبانی و یکپارچهسازی برنامههای کاربردی ابری، قابلیت همکاری و پشتیبانی را برای کاربر بالا می برد.
کنترل محدود
کنترل محدود آخرین عنوان مورد بررسی از بین مزایا و معایب رایانش ابری است. ازآنجاییکه زیرساخت ابر به طور کامل متعلق به ارائهدهندۀ خدمات است، کاربران با کنترل حداقلی روبرو هستند. به این صورت که کاربر تنها میتواند برنامههای کاربردی، اطلاعات و خدمات را کنترل و مدیریت کند.
اصطلاحات تجاری (Cloud Computing)
مدیریت ارتباط با مشتری CRM
CRM یک استراتژی مدیریتی برای تعامل یک سازمان با مشتریان خود است. در واقع به شرکت ها کمک می کند تا با مشتریان خود به راحتی در ارتباط باشند و به این ترتیب روند کار را ساده تر می کنند و سودآوری شرکت را بهبود می بخشند.
ابر عمومی
یک ابر عمومی به صورت کلی تصور می شود،که به صورت عمومی در دسترس افراد قرار میگیرد و توسط سازمان ها، شرکت ها و یا اشخاص دیگر برای شما فراهم می شود.
ابر خصوصی
این ابر متعلق به یک شرکت و یا یک سازمان است. در واقع سازمان هایی مانند شرکت های خصوصی و یا دانشگاه ها می توانند زیرساخت های خود را برای یک ابر خصوصی در یک مکان ایجاد کنند. توجه داشته باشید که این ابرها در دسترس عموم نیستند.
ابر ترکیبی
این ابر از ترکیب دو نوع ابر خصوصی و عمومی استفاده می کند تا محاسبات مورد نیاز خود را انجام دهد. به صورت کلی یک سازمان از ابرخصوصی خود برای انجام محاسبات مهم و از ابر عمومی برای انجام محاسباتی که دامنه بزرگتری دارند استفاده می کند.
مکانیزم های تایید هویت کاربر
مکانیزم های تایید هویت کاربر شامل مواردی هستند که کاربر می تواند مانند یک پسورد و یا شناسه منحصر به فرد را داشته باشد. (مانند یک توکن یا دستگاهی با یک آدرس IP شناخته شده).
تایید هویت (Single-Sign-On (SSO
با این روش امکان دسترسی به چندین سرویس با استفاده از یک متد لاگین را فراهم میشود. به عنوان مثال ورود به جیمیل و امکان دسترسی به Google Drive بدون نیاز به لاگین کردن به صورت جداگانه.
ماشین مجازی
برنامه ای است که عملکردهای یک کامپیوتر واقعی را شبیه سازی میکند. به عنوان مثال سیستم عامل ویندوزی باشد که در سیستم عامل مک اجرا می شود یا برعکس. به صورت کلی چندین ماشین مجازی می توانند بر روی یک سیستم واحد کار کنند.
سرگرمی ها
فیلم ها و موسیقی ها که قبلا فضای زیادی را در قفسه ها پر می کردند امروزه به راحتی و از راه دور در دسترس هستند. این کار از طریق سرویس های پخش مبتنی بر ابر انجام می شود. از جمله این سرویس ها می توان به Netflix یا Spotify اشاره کرد.
شبکه های اجتماعی
شما در فیسبوک، اینستاگرام، توییتر و یا سایر پلتفرم های اجتماعی می توانید عکس ها و پست های مورد علاقه خود را در ابر ذخیره کنید. Google.Docs و Dropbox گزینه های خوبی برای این کار هستند. که قابل ذخیره سازی به صورت ریل تایم هستند.
بانکداری در موبایل
مشتریان بانک ها می توانند بدون آنکه حتی ثانیه ای در بانک حضور داشته باشند،کلیه امور بانکی خود را در کوتاه ترین زمان ممکن،انجام دهند. معاملات مشتری ها در این بانک ها قابل جستجو است.صورت حساب های آنها نیز در بانک اطلاعاتی این بانک ها ذخیره می شود و قابل دسترسی هستند.
عملیات حسابداری
نرم افزارهای حسابداری مبتنی بر ابر در بیشتر موارد عملیات مشابه نرم افزارهای حسابداری دسکتاپ را انجام می دهند. نرم افزاری مبتنی بر ابر قابلیت کنترل از راه دور را دارند. این موضوع مزایای بسیار زیادی برای افرادی که نیازمند پیش بینی های فوری هستند دارد. برنامه های حسابداری مبتنی بر ابر ورود اطلاعات را ساده تر کرده اند.
سازگاری
رایانش ابری این امکان را فراهم کرده است که بتوانید نرم افزارها و اپلیکیشن ها را شخصی سازی کنید در حالی که صاحبان نرم افزارها نیز امکان کنترل کدهای اصلی را دارند.
قابل اعتماد
از آنجایی که سیستم های مبتنی بر ابر توسط شخص دیگری میزبانی می شوند ، کسب و کارها و سایر کاربران اطمینان بیشتری به آنها دارند و در صورت بروز هر مشکلی امکان دسترسی راحت به پشتیبانی آنها را خواهند داشت.
مقیاس پذیر
با استفاده از اینترنت اشیا ضروری است که نرم افزارها در هر دستگاهی کار کنند و یا این که بتوانند با سایر برنامه ها ادغام شوند. برنامه های مبتنی بر ابر این امکان را به راحتی برای شما فراهم می کنند.
آینده رایانش ابری:
پذیرش رایانش ابری Cloud Computing به صورت روزافزونی در حال افزایش است. بسیاری از شرکتها همچنان در حال برنامهریزی پیرامون این هستند که کدام برنامه خود را و در چه زمانی، به ابر منتقل کنند. برای اغلب سازمانها، هزینههای مهاجرت به ابر هنوز هم روشن نیست. مهاجرت به ابر به سازمانها کمک میکند تا فرایندهای سازمانی خود را بازنگری کنند و تغییرات کسب و کار را سرعت ببخشند.